THE IMPACT OF CIVILIZATIONAL AND CULTURAL CHANGES ON MAN
DOI:
https://doi.org/10.24919/2522-4700.50.7Keywords:
globalization, global cultural revolution, postmodernism, civilizationAbstract
The cultural revolution – referred to as a “cultural- civilizational war”– is increasingly affecting societies. Global, regional, and national shifts in social, cultural, economic, and political spheres foster identity crises and axiological disorientation. Postmodern culture rejects the anthropological foundations of the Universal Declaration of Human Rights and related legal instruments, threatening Europe’s Greco-Judeo- Christian heritage. In this context, newspeak emerges as a politically charged language tool, degrading communication and shaping new, imposed patterns of thought. It facilitates redefinitions of basic concepts such as «family», «marriage», «motherhood», and «gender», altering human self-understanding. This article aims to demonstrate how the ongoing cultural revolution – intertwined with postmodernism and postmodernity—redefines fundamental concepts and values, impacting identity, family, and human rights within globalizing and migratory contexts. Methodology.
The primary research method involves critical analysis of scholarly literature and source documents using cognitive reasoning, synthesis, deduction, and induction. This interdisciplinary approach—drawing on philosophy, sociology, and law—enables a nuanced analysis of how newspeak and cultural narratives reshape human rights and social norms. Novelty. This study offers an original perspective by connecting the emergence of newspeak with the processes of globalization and cultural transformation. It reveals tensions between traditional European values and postmodern/posthumanist trends, highlighting the growing uncertainty in defining key identity categories. Conclusions. The authors argue that cultural revolution, driven by postmodern currents, transforms axiological and social foundations. Global migration intensifies this shift by fostering multicultural realities and individual disorientation. The findings call for renewed attention to human dignity and normative coherence in a rapidly changing world.
References
1. Abbagnano N. Storia della filosofia. Torino: UTET, G.E. L’Espresso. 1998.
2. Bakke M. Biotransfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Warszawa: Uniwersytet Adama Mickiewicza. 2010. 272 s.
3. Bauman Z. Ponowoczesne wzory osobowe. Studia socjologiczne. 1993. 2(119). S. 7–31.
4. Bauman Z. Globalizacja. Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy. 2000. 157 s.
5. Berlin I. Pokrzywione drzewo człowieczeństwa. / Red. H. Hardy. Warszawa: Prószyński i S-ka. 2004. 236 s.
6. Bokszański Z. Indywidualizm a zmiana społeczna Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 2007. 158 s.
7. Clifford J. The Predicament of Culture. Cambridge, Mass: Harvard University Press. 1988. 398 р.
8. Damour F., Doat D. Transhumanisme. Quel avenir pour l'humanité. Paris: Éditions de l’Emmanuel. 2018. 210 р.
9. Danilewicz W. Sytuacja życiowa dzieci w rodzinach migracyjnych. Białystok: Trans Humana. 2006. 192 s.
10. Document on Human Fraternity for World Peace and Living Together. “L'Osservatore Romano”, 2019.
11. Domenach J.-M. L’ancien et le nouveau. Esprit, 1968. № 6–7. Р. 961-1151.
12. Domenach J.-M. L’idéologie du Mouvement. Esprit, 1968. № 8–9.
13. Domenach J.-M. Reflets de Mai. Esprit, 1968. № 12.
14. Donati P. Manuale di sociologia della famiglia. Laterza. 2018. 310 р.
15. Elliott A. Współczesna teoria społeczna. Warszawa: PWN. 2011. 416 s.
16. Elzenberg, H. Pojęcie wartości perfekcyjnej. Wartość i człowiek. Toruń: UMK. 2005.
17. Ferrari A. Transhumanismus. Lexikon der Mensch-Tier-Beziehungen. 2015. Р. 390-393.
18. Frankfurt H. O wciskaniu kitu. /Przeł. H. Pustuła. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press. 2008. 77 s.
19. Giddens A. Socjologia. /Przeł. A. Szulżycka. Warszawa: PWN. 2008. 765 s.
20. Głowiński M. Nowomowa i ciągi dalsze. Kraków: Universitas. 2009. 268 s.
21. Habermas J. Modernizm – niedokończony projekt. /R. Nycz (Ed.), Postmodernizm. Antologia przekładów. Kraków: Baran i Suszczyński. 1996.
22. Hannerz U. Beyond Boundaries. Oxford: Oxford University Press. 1993. 274 р.
23. Harari Y. N. 21 lekcji na XXI wiek [21 Lessons for the 21st Century]. Przeł. M. Romanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 2022. 456 s.
24. Hassan I. The Dismemberment of Orpheus. Madison: University of Wisconsin Press. 1982. 315 р.
25. Held D. Democracy, the Nation-state and the Global System. Political Theory Today. /D. Held (Ed.). Cambridge: Polity Press. 1991. Р. 138-172.
26. Held D. Global Covenant: The Social Democratic Alternative to the Washington Consensus. Cambridge: Polity Press. 2004. 216 р.
27. Held D., McGrew A. Globalization/Anti-Globalization. Cambridge: Polity Press. 2002. 168 р.
28. Held D., McGrew A., Goldblatt D., Perraton, J. Global Transformations. Cambridge: Polity Press. 1999. 540 р.
29. Herbert Z. Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998. Warszawa: Towarzystwo „Więź” 2001.
30. Hilckman A. Feliks Koneczny und die Vergleichende Kulturwissenschaft. Saeculum. 1952. Vol. 3, No. 1. Р. 571-602. Doi: https://doi.org/10.7788/ saeculum-1952-0130
31. Hilckman A. Die Wissenschaft von den Kulturen. Zeitschrift für Philosophische Forschung. 1970. Vol. 24. № 4. Р. 637-639
32. Huntington S. P. Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Warszawa: Muza. 2000. 538 s.
33. Jaeger W. Paideia T. I [Paideia, Vol. I]. Przeł. M. Plezia. Warszawa: PAX/ 1962. 509 s.
34. Kalaga W. Obowiązek Innego. Kraków: Universitas. 2004.
35. Kalaga W. Dylematy wielokulturowości. Kraków: Universitas. 2004.
36. Kluszczyński R. W. Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów. Kraków: Rabid. 2001. 218 s.
37. Koneczny F. O wielości cywilizacji. Kraków: Capital. 2015. 253 s.
38. Kozak A. Postponowoczesność w koncepcji prawa. Z zagadnień teorii i filozofii prawa. /N. Błachut (Ed.). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 2007.
39. Lyotard J.-F. Le Différend. Paris: Minuit. 1983. 280 p.
40. Melosik Z. Kultura, tożsamość i edukacja. Migotanie znaczeń. Kraków: Impuls. 2007.
41. Miczka T. O zmianie zachowań komunikacyjnych. Katowice: Uniwersytet Śląski. 2002.
42. Mucchielli R. La Subversion. V. Volkoff, Dezinformacja. Oręż wojny. Przeł. A. Arciuch. Warszawa: Delikon. 1991.
43. Ogryzko-Wiewiórkowska M. Rodzina polska u progu nowego wieku. Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian. Poznań: Wyd. Naukowe UAM. 2001.
44. Orwell G. Rok 1984. Tłum. T. Mirkowicz. Kraków: Mediasat Poland. 2004. 255 s.
45. Ricoeur P. Réforme et révolution dans l’Université. Esprit, 1968. 6–7
46. Romanowicz W. Wybrane teorie i koncepcje cywilizacji. Rozprawy Społeczne, 2017. № 11(4), S. 7–13.
47. Sareło Z. Założenia antropologiczne w etycznych poglądach Z. Baumana. Moralność i etyka w ponowoczesności. Warszawa: ATK. 1996. S.15-16.
48. Schopenhauer A. Metafizyka życia i śmierci. Warszawa: PWN. 1995.
49. Skoczyński J. Huntington and Koneczny (An Attemptto Compare). Canadian Slavonic Papers, 1999. Vol. 41(2), 207–218. Doi: https://www.jstor. org/stable/40870063
50. Slany K. Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Kraków: Nomos. 2002. 281 s.
51. Stępień T. Europa wobec cywilizacji. Antona Hilckmana porównawcza nauka o cywilizacjach. Zasady – Metoda – Zastosowanie. Toruń: 2013. 361 s.
52. Strasser P. Transhumanismus. Transhumanismus: Der verbesserte Mensch. / In: P. Strasser (Ed.). Baden-Baden: Nomos Verlag. 2020.
53. Stróżewski W. W kręgu wartości. Kraków: Znak. 1992. 175 s.
54. Szlendak T. Socjologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. 542 s.
55. Sztompka P. Socjologia. Kraków: Znak, 2003. 485 s.
56. Tatarkiewicz W. Pojęcie wartości. Parega / Tatarkiewicz W. Warszawa: PWN, 1978. 140 s.
57. Tyszka Z. Rodzina w świecie współczesnym. Pedagogika społeczna / T. Pilch, I. Lepalczyk (Eds.). Warszawa: Wydawnictwo Żak, 1995. S. 137-154.
58. Tyszka Z. Rodzina współczesna – jej geneza i kierunki przemian. Rodzina współczesna /M. Ziemska (Ed.). Warszawa: Wydawnictwo UW. 2001.
59. Waite L. J. Trends in Men’s and Women’s Well-Being in Marriage. The Ties That Bind: Perspectives on Marriage and Cohabitation / L. J. Waite (Ed.). New York: Aldine de Gruyter, 2000.
60. Wilk E. Nawigacje słowa. Kraków: Wydawnictwo Rabid, 2000. 146 s.
61. Wolniewicz B. Filozofia i wartości. Warszawa: Antyk, 1998. 502 s.
